Ochrona szlaku Krutyni w wykonaniu Stowarzyszenia Szlak Krutynia

Zarys kształtu ochrony przyrody i krajobrazu na szlaku kajakowym rzeki Krutyni

Szlak Krutyni biegnie przez bardzo bogaty i urozmaicony teren polodowcowy. Składa się z 20 jezior i 10 rzek, a nazwa pochodzi od właściwej rzeki Krutyni, liczącej około 26 km, wypływającej z Jeziora Krutyńskiego i kończącej swój bieg w Jeziorze Gardyńskim. 
Przyroda szlaku chroniona jest w 8 rezerwatach, a walory krajobrazu w 3 zespołach przyrodniczo – krajobrazowych i oczywiście w utworzonym w 1977 roku Mazurskim Parku Krajobrazowym.
Stopień prawnej ochrony jest więc bardzo wysoki.
Znajduje to swoje uzasadnienie wobec wzrostu popularności tego i tak już znanego i uważanego za jeden z najpiękniejszych szlaków kajakowych w całej Europie.

Świadomość ekologiczna wśród właścicieli i pracowników firm kajakowych ze szlaku Krutyni

W ostatnich latach, obserwuje się na Mazurach znaczny i bardzo dynamiczny rozwój turystyki kajakowej.
Popularność szlaku Krutyni decyduje o tym, że ruch kajakowy przyjmuje tu już czasem postać wzmożonego ruchu, szczególnie w czasie weekendów (zjawisko omówione w artykule " Przyczyny zwiększonego ruchu kajakowego na Krutyni w niektóre letnie weekendy ".
Zmobilizowało to, między innymi, miejscowe firmy kajakowe, do podjęcia działań mających na celu niedopuszczenie lub przynajmniej ograniczenie występujących wskutek tego, przypadków zniszczeń i zaśmiecania szlaku Krutyni.

Kierunek działań w zakresie praktycznej ochrony przyrody na szlaku Krutyni

Utworzenie Stowarzyszenia Szlak Krutynia i współpraca z lokalnymi instytucjami i podmiotami

Dla prawnego umocowania i ułatwienia realizacji planowanych prac i działań, utworzono w 2004 roku Stowarzyszenie Szlak Krutynia ( wyciąg ze statutu Stowarzyszenia ).
Założycielami i członkami zostali głównie właściciele miejscowych firm kajakowych, wspieranych w swych działaniach przez różne podmioty z branży turystycznej (pensjonaty, stanice itp.), lokalne władze samorządowe (szczególnie Gminy Piecki i Rucianego-Nidy) oraz Dyrekcję i pracowników Mazurskiego Parku Krajobrazowego.  
Podkreślić należy, że jakiekolwiek działania i prace podejmowane przez Stowarzyszenie związane z ochroną szlaku, bez współpracy i wsparcia wymienionych podmiotów i instytucji, nie byłyby w ogóle możliwe.
Współpraca z samorządami i administracją Lasów Państwowych , a w szczególności z administracją Nadleśnictwa Strzałowo, od początku układała się bardzo dobrze.
Początkowo odrobinę gorzej wyglądało to na styku z Dyrekcją MPK, ale stosunkowo szybko i w tym przypadku stosunki i współpraca nabrały zupełnie nowego wymiaru.
Olbrzymie i nie do przecenienia znaczenie, miało i ma, wielkie zaangażowanie w rozwój współpracy ze Stowarzyszeniem w zakresie prac i działań ochroniarskich, pracownika Dyrekcji MPK w Krutyni, Macieja Gąbińskiego.

Powołanie Grupy Roboczej

W wyniku wspólnych działań wielu osób, powołano w 2007 roku grupę roboczą "Turystyka kajakowa", w której skład weszli przedstawiciele Urzędów Gmin, Administracji MPK, Lasów Państwowych, Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz Stowarzyszenia Szlak Krutynia.
W ramach powołanej grupy, ustalane są od tej pory - rokrocznie - wszelkie plany, zasady współpracy oraz zakres działań i podejmowanych prac ochroniarskich.
Wspólnie podejmowane działania i inicjatywy, przyniosły szybko wyraźne i widoczne efekty w praktycznym rozwiązywaniu "codziennych" problemów w zakresie utrzymania szlaku Krutyni, jako szlaku bezpiecznego dla korzystających z niego, z zachowaniem i w zgodzie z zasadami ochrony przyrody.

Działania Stowarzyszenia Szlak Krutynia w zakresie ochrony szlaku Krutyni

Jako przykłady działań i prac Stowarzyszenia w ramach tej współpracy, wymienić można między innymi:
-  aktywne uczestnictwo w pracach grupy roboczej „ Turystyka kajakowa ”
-  wspólne z MPK, opracowanie i stopniowe wdrażanie "Zasad korzystania ze szlaku rzeki Krutyni na odcinku od Sorkwit do jeziora Bełdany wraz z dopływami w celach turystycznych"
-  wdrażanie, opracowanego w oparciu o w/w zasady samozobowiązania wypożyczalni kajaków, w zakresie turystyki wodnej na szlaku w Mazurskim Parku Krajobrazowym
-  oklejanie sprzętu pływającego, opracowanymi przez pracowników MPK, naklejkami propagującymi zasady zachowania na szlaku 
-  ustawianie w miejscach wodowania, opracowanych przez MPK, tablic o zasadach zachowania się na szlaku
-  rozdawanie, opracowanych przez MPK, ulotek o zasadach zachowania się na szlaku oraz instruowanie o takich zasadach klientów wypożyczalni
-  pomoc dla administracji MPK w realizacji zadań ochronnych na terenie szlaku kajakowego Krutynia
-  uruchomienie systemowego sprzątania szlaku z zanieczyszczeń pochodzenia turystycznego i komunalnego
-  aktywne uczestnictwo i współfinansowanie akcji "Sprzątania Świata" i wszelkich innych inicjatyw związanych z oczyszczaniem szlaku Krutyni , propagujących idee zrównoważonej ochrony i sam szlak Krutyni (np. coroczny festyn i akcja sprzątania rzeki przez płetwonurków z PSP, coroczna akcja sprzątania szlaku przez uczniów okolicznych szkół, współorganizowanie z Urzędem Gminy w Rucianem-Nidzie, przy wykorzystaniu  środków z dofinansowania w ramach konkursu ogłoszonego przez Ministerstwo Sportu i Turystyki Departament Turystyki oraz środków ze Stowarzyszenia "Mazurskie Morze" w ramach "Małych Projektów", w Lokalnej Strategii Rozwoju - imprezy "Święto Rzeki" i "Cztery Pory Krutyni", promującej Gminę Ruciane i turystyczny szlak kajakowy Krutynia)
-  współpraca i współfinansowanie nadzorowanych przez administrację MPK , administrację LP i administrację RZGW w Giżycku, prac związanych z usuwaniem przegradzających szlak wiatrołomów i drzew powalonych przez bobry
-  podejmowanie i finansowanie prac związanych z zabezpieczeniem brzegów przed erozją w miejscach wodowania i podejmowania kajaków
-  pomoc i współfinansowanie prac zabezpieczających stanowiska roślin chronionych na szlaku, przed możliwością niszczenia ich przez kajakarzy 
-  inicjowanie i współfinansowanie wyposażania w kosze i toalety miejsc wodowania i podejmowania kajaków

 

Znaczenie inicjatyw społecznych dla ochrony szlaku Krutyni

Te i inne prace i inicjatywy, a w zasadzie ścisła współpraca i wspólne działania, w zakresie właściwie pojmowanej ochrony przyrody zainteresowanych instytucji, władz, organów i podmiotów, już przynosi dużą korzyść wszystkim zainteresowanym oraz olbrzymią i wręcz nieocenioną, korzyść przyrodzie na szlaku Krutyni.
Szlak Krutyni staje się wręcz modelowym przykładem zastosowania nowego podejścia i nowych ( wręcz innowacyjnych, jak na polskie warunki ) rozwiązań trudnych problemów, wynikających z prób pogodzenia interesów różnych podmiotów działających na szlaku Krutyni, z interesem ochrony przyrody.
Powyższy przykład pokazuje wyraźnie, że najlepsze efekty dla ochrony przyrody i środowiska, przynosi bezpośrednie i niewymuszone zaangażowanie w takie działania, lokalnej społeczności.
Olbrzymie znaczenie w takim przypadku ma również, rosnąca wraz ze wzrostem stopnia zaangażowania, świadomość ekologiczna zainteresowanych podmiotów i ich poszanowanie dla podejmowanych (przez siebie przecież, między innymi) działań.