Krutynia - spływy kajakowe w otoczeniu chronionej przyrody

Cel objęcia się prawną ochroną przyrody części szlaków kajakowych Warmii i Mazur

Coraz bardziej popularne spływy kajakowe, organizowane przez coraz większą ilość firm kajakowych i organizatorów turystyki zarówno na szlaku Krutyni jak i na którymkolwiek z pozostałych mazurskich szlaków (oczywiście nie tylko), realizowane są w otoczeniu przyrody o charakterze często wręcz pierwotnym i często prawnie chronionej.
Płynąc szlakiem kajakowym i rozkoszując się ciszą, otaczającym krajobrazem i przyrodą, pamiętajmy, że stan taki może ulec zmianie i zniszczeniu przez nieodpowiedzialne i sprzeczne z zasadami korzystanie z przyrody szlaków kajakowych.
Aby niezniszczone i nie zdewastowane szlaki kajakowe pozostały takie jak najdłużej lub na zawsze, potrzebny jest szereg działań zmierzających do osiągnięcia takiego stanu.
Takie działania, to najczęściej poddanie pod prawną ochronę zagrożonych gatunków lub obszarów.
Poddanie pod ochronę przyrody tak ożywionej, jak i nieożywionej, ma na celu zabezpieczenie poszczególnych okazów, stanowisk, gatunków, ekosystemów czy też obszarów o wybitnych walorach krajobrazowych, przed negatywnym oddziaływaniem człowieka i osiągnięć cywilizacyjnych, stanowiących zagrożenie dla bezbronnej, w takich przypadkach, przyrody.
Przyroda każdego szlaku chroniona jest w różnych (odpowiadających potrzebom) formach.

Formy ochrony przyrody najczęściej stosowane na szlakach kajakowych

Najczęściej stosowanymi formami prawnej ochrony, czyli tymi, z którymi każdy płynący Krutynią czy też jakimkolwiek innym szlakiem mazurskim, na pewno się spotka (często zupełnie nieświadomie) są:
- parki narodowe
- parki krajobrazowe
- obszary chronionego krajobrazu
- użytki ekologiczne
- pomniki przyrody ożywionej
- ochrona pomników przyrody nieożywionej (np. głazowiska na morenach czy
  pojedyncze głazy narzutowe)
- ochrona gatunkowa roślin i zwierząt, często połączona z ochroną miejsc lęgowych (np miejsc       gniazdowania niektórych gatunków ptaków) czy ochroną miejsc występowania (np stanowisk       niektórych gatunków roślin chronionych)
- ochrona obszarów w ramach programów Natura 2000

W praktyce, najczęściej różne formy ochrony przenikają się wzajemnie i nakładają na siebie.
Jeśli wziąć przy tym pod uwagę, iż każda z wymienionych form, ochrony niezależnie od siebie, generuje pokaźny wachlarz zakazów i nakazów, otrzymamy całkiem okazałą ich listę.
Czy, aż taka ich ilość jest do końca uzasadniona?
Na pewno można o tym dyskutować. Nie zmieni to jednak faktu, że one są i obowiązują.
Trzeba uczciwie jednak przyznać, że duża część z nich ma, mimo wszystko, swoje uzasadnienie wobec bezbronności przyrody w zderzeniu z postępem cywilizacyjnym czy choćby różnymi formami masowej i często niczym nie ograniczonej turystyki (np. samochodowej).

Rzeki i jeziora na szlaku Krutyni

Szlak kajakowy rzeki Krutyni jest uznawany za najpiękniejszy w Polsce i najbardziej ­popularny w całej Europie.
Długość całego szlaku, począwszy od Jeziora Warpuńskiego do jeziora Bełdany, wynosi ok. 102  km.
Początek swój, szlak Krutyni bierze w źródliskach koło wsi Burszewo i jeziora Warpuńskiego.
Powierzchnia dorzecza Krutyni wynosi około 640 km2.
Najwyższe wzniesienia w dorzeczu liczą około 211 m n.p.m. i znajdują się w okolicach wsi Warpuny.

Na szlak Krutyni składa się szereg rzek wśród których najważniejsze to :

W dorzecze szlaku Krutyni wchodzi również około 90 jezior o powierzchni powyżej 1 ha. Najważniejsze z nich to :

Obszary na szlaku Krutyni objęte ochroną prawną

Na szlaku Krutyni występuje większość przewidzianych prawem form ochrony przyrody polegających na ochronie obszaru.
Wymienić tu należy :

Mazurski Park Krajobrazowy

Zespoły przyrodniczo - krajobrazowe :

Rezerwat Czaplisko - Ławny Lasek

Rezerwat Krutynia

Rezerwat Krutynia Dolna  Im M. Wańkowicza

Rezerwat Pierwos

Dobro przyrody szlaku kajakowego dobrem nadrzędnym dla każdego uczestnika spływu

Wszystkie, opisane tu formy ochrony, są największymi i najbardziej zwracającymi uwagę na szlaku Krutyni.
Pamiętać jednak należy o wspomnianych wcześniej ptakach i zwierzętach chronionych mijanych na każdym odcinku szlaku (np , bieliki, orły, orliki, kanie czarne  i rude, rybołowy, bobry, wydry i wiele innych) oraz często spotykanych roślinach chronionych (jak np. najbardziej okazały i widoczny grzybień biały czy grążel żółty, istne łany rdestnic, rogatek i wywłóczników, a w strefie brzegu oczerety i pałki).

Płynąc szlakiem kajakowym, poruszamy się wśród tych wszystkich cudów natury.
Pamiętajmy jednak o tym, że takiego otoczenia na swoich spływach kajakowych potrzebują i szukają wszyscy miłośnicy kontaktów z naturą i o tym, że po nas i po naszym spływie, przyroda na szlaku powinna pozostać w takim samym stanie lub (o ile to możliwe) nawet lepszym, od tego w jakim ją zastaliśmy.
Otaczająca nas przyroda jest własnością nas wszystkich, a przede wszystkim, własnością przyszłych pokoleń.
Jest to na pewno znacznie już "wyświechtany" slogan. Jego przesłanie jednak, jak dotąd, nie straciło na znaczeniu, a wręcz ciągle go nabiera. Szczególnego znaczenia nabiera w zderzeniu z masową wyprzedażą działek na brzegach wód i wszystkiego, co to zjawisko ze sobą niesie oraz w dobie gwałtownie narastającego ruchu turystycznego na szlakach - bardzo często są to kajakarze, niestety zupełnie nieprzygotowani do poruszania się po nich.
Zachowanie dla przyszłych pokoleń, niezniszczonych, niezdewastowanych i zachowanych w możliwie nienaruszonym stanie, szlaków kajakowych z których korzystamy, jest obowiązkiem każdego z nas.

O podstawowych zasadach zachowania na szlaku kajakowym w trakcie spływu kajakowego, przeczytać można w poradniku i artykule "Podstawowe zasady bezpieczeństwa i zachowania się na szlaku w trakcie spływu kajakowego"